تحلیل پیشگویی‌های جنگ: راز پشت‌پرده تحلیل‌های آخرالزمانی در شبکه‌های اجتماعی چیست؟

پس از پایان جنگ ۱۲ روزه در تاریخ ۳ تیر ۱۴۰۴، جامعه ایران به وضعیتی موسوم به «نه جنگ نه صلح» وارد شد. در حالی که تهدیدهای نظامی کاهش یافته بود، عملیات‌های پیچیده سایبری و رسانه‌ای همچنان ادامه داشت. اتاق‌های فکر دشمن با استفاده از بستر آسیب‌پذیر روانی ناشی از تورم و فشارهای پساجنگ، سناریوی «حملات قریب‌الوقوع دور دوم جنگ» را آغاز کردند. این سناریو کاملاً یک‌طرفه و محصول فضاسازی عناصر صهیونیستی بود و هیچ تحلیل سیاسی و نظامی بر آن صحه نمی‌گذاشت. جامعه به دنبال اخبار و تحلیل‌هایی بود تا برای دو سرمایه اساسی یعنی اموال و جان خود برنامه‌ریزی کند؛ در این شرایط، افکار عمومی به دلیل تنش و دودلی، هر ادعا یا تحلیلی که منتشر و وایرال می‌شد، ناخودآگاه می‌پذیرفتند و تحت تأثیر آن قرار می‌گرفتند. در این میان، سوالات «آیا دوباره حمله می‌کنند؟» و «کی تمام می‌شود؟» به دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شد و زمینه‌ساز ورود پیشگویان و تحلیلگران رادیکال به فضای مجازی شد.

در اواخر تیرماه، گزارشی تحت عنوان «استفاده موساد از شایعات دیجیتالی برای مهندسی ترس اجتماعی» منتشر شد که به پیشگویی‌های خودتحقق رژیم برای ضربه به ایران پرداخته بود. عناصر صهیونیستی پس از پایان آتش‌بس، صفحات جدیدی به زبان فارسی راه‌اندازی کردند که هدف آنها اجرای جنگ روانی علیه افکار عمومی ایران با استفاده از پیشگویی‌های نامنظم و نامتوازن بود. این صفحات با استفاده از محتواهای غیرشفاف و شایعات برنامه‌ریزی‌شده، سعی در پیشگویی یک اتفاق بزرگ قریب‌الوقوع در فضای مجازی داشتند. با گذشت زمان، مشخص شد که هیچ‌یک از شایعات مطرح‌شده واقعیت نداشته است؛ اما جریانی در داخل کشور شکل گرفت که تلاش می‌کرد احساس آماده‌باش دائمی برای دور دوم حملات را در ذهن مردم زنده نگه دارد.

در این فضا، ده‌ها شبکه مجازی ظاهر شدند که همگی بر وقوع حوادثی در آبان ۱۴۰۴ تأکید داشتند. ضریب نفوذ شایعات در تابستان ۱۴۰۴ به اوج رسید و تحلیل‌های بی‌پایه کارشناس‌نماها و بلاگرهای مدعی آینده‌پژوهی به سرعت میان مردم پخش شد. هم‌زمان، تحلیلگران سیاسی و آینده‌پژوهان خودخوانده، در حال القای این تصور بودند که «آبان» ماهی سرنوشت‌ساز و پرحادثه خواهد بود و جامعه باید در حالت آماده‌باش بماند. در زمانی که جامعه بیش از هر مقطع دیگری به «امنیت روانی» نیاز داشت، موجی از سیاه‌نمایی و اضطراب‌افکنی در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت که به این پیشگویی‌ها اعتبار و تداوم بخشید.

عوامل متعددی پس از آتش‌بس به فضای نگرانی دامن زدند، از جمله فعال‌سازی مکانیزم ماشه، قطعی‌های مکرر آب و برق، آلودگی هوا و نوسانات شدید ارز. این عوامل بستری فراهم کردند که شایعات و تحلیل‌های بدون پشتوانه، بیش از پیش بر ذهن و زندگی مردم تأثیر بگذارد. طبق بررسی‌ها، تعدادی از بلاگرهای تحلیل‌گر و مدعیان ماورالطبیعه، بازیگران اصلی پخش شایعات و پیشگویی‌ها بودند. مهدی مطهرنیا و کانال تلگرامی برفراز، به عنوان موثرترین افراد در گسترش پیشگویی‌ها از آینده ایران، نقش داشتند.

مهدی مطهرنیا با استفاده از جایگاه خود در تحلیل‌گری مسائل ژئوپولیتیک و آینده‌پژوهی، به یکی از محورهای تشدید اضطراب اجتماعی در سال ۱۴۰۴ تبدیل شد. او برای افزایش ضریب نفوذ سناریوهای ذهنی خود در میان طبقه متوسط و نخبگان، تحلیل‌های رادیکال را با استفاده از واژگان شبه‌علمی ارائه می‌کرد. جرقه‌ تحلیل‌های او در بهمن ۱۴۰۳ زده شد و پس از آن، پیش‌بینی‌هایش به طور گسترده‌ای در فضای مجازی منتشر شد.

کانال تلگرامی برفراز نیز به عنوان دومین عنصر موثر در تشدید اضطراب اجتماعی در سال ۱۴۰۴، پیشگویی‌هایی درباره حوادث آینده و سرنوشت شخصیت‌های سیاسی ارائه می‌کرد. این کانال مدعی بود پیشگویی‌های خود را با تلفیقی از علم زمان، قرآن و نجوم به دست آورده و به تدریج اعتبار خود را نزد کاربران افزایش داد.

ابوعلی شیبانی، پیشگوی معروف عراقی، نیز در این هیاهو وارد شد و پیش‌بینی‌هایی درباره حملات قریب‌الوقوع رژیم صهیونیستی به ایران ارائه کرد. او با زیرنویس‌های فارسی در فضای مجازی شناخته شده و به دلیل پیشگویی‌هایش درباره حوادث جغرافیایی و طبیعی شهرت پیدا کرده بود.

در نهایت، این پیشگویی‌ها به قدری گسترش یافت که حتی بلاگرهای اینستاگرامی نیز به این میدان وارد شدند و با راه‌اندازی حساب‌های مجازی، به پیشگویی و آینده‌نگری درباره ماه‌های آتی ایران پرداختند.